Làng nghề và Đặc sản

Với lịch sử hình thành lâu đời, là nơi quần cư của nhiều dân tộc anh em, Bắc Giang đã hình thành nên những làng nghề cổ truyền vừa mang nét tiêu biểu của văn hóa Kinh Bắc, văn hóa vùng đồng bằng Sông Hồng vừa mang nét văn hóa của các dân tộc vùng trung du, miền núi Bắc Bộ.

Ngọt thơm bánh gai Hiệp Hòa

30 Tháng 10, 2025

BẮC NINH - Xã Hiệp Hòa (trước kia là xã Đông Lỗ, huyện Hiệp Hòa) không chỉ nổi tiếng với ngôi đình chạm khắc tinh xảo được mệnh danh “Đệ nhất Kinh Bắc” hay câu lạc bộ ca trù trứ danh mà còn là quê hương của chiếc bánh gai dân dã, gói trọn hương vị đồng quê. Giữa làng Chằm, cơ sở làm bánh gai của gia đình bà Ngọ Thị Thanh là địa chỉ quen thuộc của nhiều người. Sản phẩm được công nhận đạt chuẩn OCOP là niềm tự hào của gia đình, góp phần làm nên thương hiệu ẩm thực truyền thống của vùng đất Hiệp Hòa. Bà Thanh kể: “Ngày xưa quanh làng đâu đâu cũng có cây gai. Các gia đình trồng làm hàng rào rồi tiện hái lá làm bánh. Giờ kinh tế phát triển, những hàng rào gai xưa vắng bóng nhưng nhiều nhà vẫn tự trồng vài khóm quanh vườn để có lá làm bánh quanh năm”. Người dân Hiệp Hòa gói bánh gai. Làm bánh gai đòi hỏi sự tỉ mỉ. Lá gai sau khi hái được rửa sạch, luộc chín rồi giã nhuyễn, trộn cùng bột nếp tạo thành lớp vỏ dẻo, thơm đặc trưng. Nhân bánh là sự hòa quyện của đậu xanh, dừa nạo và mật mía, tạo nên vị ngọt thanh, bùi béo khó quên. Gói bánh cũng là cả một nghệ thuật: Phải dùng lá chuối khô được chọn kỹ, phơi hong đúng độ để khi hấp, lá tỏa mùi thơm nhẹ. Bánh được hấp cách thủy hơn một giờ, mùi lá chuối quyện cùng bột nếp trộn lá gai và mật mía tạo nên hương thơm nồng nàn, làm ấm cả gian bếp quê. Giờ đây, trong làng còn gần chục hộ vẫn giữ nghề làm bánh gai bán quanh năm. Ngày lễ, Tết hoặc cuối tuần, khi con cháu sum họp đông đủ, các gia đình làm bánh gai để cùng thưởng thức hương vị quê nhà và mang làm quà. Nếu trước kia bánh chỉ bán nơi chợ quê thì nay sản phẩm đã có mặt ở thị trường trong và ngoài tỉnh. Nhiều cơ sở còn nhận đơn đặt hàng số lượng lớn vào dịp lễ, Tết, cưới hỏi. Hiện nghề đã được nhân rộng sang một số thôn lân cận, tạo việc làm và thu nhập ổn định cho người dân. Dù thu nhập không cao nhưng nhiều hộ vẫn miệt mài giữ nghề như gìn giữ một phần hồn quê. Bánh gai Hiệp Hòa không chỉ là món ăn mà còn là ký ức, là tình cảm gửi trao. Ai đi xa về cũng muốn mua vài chục chiếc làm quà; ai nhận được cũng như thấy hương vị quê nhà. Giữa nhịp sống hiện đại, khi nhiều nghề truyền thống đã mai một thì những người làm bánh gai ở Hiệp Hòa vẫn bền bỉ giữ nghề. Cùng với bánh chưng Hoàng Vân, nham trám hay gỏi cá, bánh gai Hiệp Hòa góp phần làm nên bản sắc ẩm thực đặc trưng của vùng quê cách mạng - mộc mạc mà đậm đà khó quên. THEO BÁO BN